Fabian Blank / Unsplash
Kapitalizm, metaların değerinin piyasa tarafından belirlenmesi, özel mülkiyetin yaygınlığı ve kar elde etme güdüsüyle yapılan özel teşebbüsler ile şekillenen ekonomik sistemdir.
Etimolojik olarak baktığımızda, kapitalizm kavramı ilk kez 19. yüzyılda, Fransız yazar Louis Blanc'in eserinde kullanılmıştır. Yine de bu yüzyılda bile kullanımı sık değildir.
İlk tanıma ek olarak daha geniş bir tanım yapmak için başvurduğum Ekonomi Sosyolojisi Ansiklopedisinin, Alman ekonomist ve sosyolog Weber Sombart'tan yararlandığını gördüm. Sombart analizlerinde kapitalizmi üç yönüyle tanımlamıştır. Bunlardan bahsetmek gerekirse;
1. Mental bir tutum yönüyle kapitalizm veya "kapitalizmin ruhu"; kazanma, rekabet ve rasyonellik içermektedir. Ekonomik faaliyetler insan yaşamıyla ilgili olmak yerine, mal birikimiyle ilgilidir. Kapitalist sistemde, kazanmanın sınırları psikolojik olarak her zaman zorlanmaktadır.
2. Organizasyon yönüyle kapitalizm; üretim araçlarının ve mülkün sahipleriyle yani işverenlerle, bu mülke sahip olmayan işçiler arasındaki ilişkiden meydana gelmektedir.
3. Teknik yönüyle kapitalizm; her zaman yüksek verimliliği garanti etmektedir. Bu şekilde çalışanların ücretleri kısa sürede kazanılmakta, artan çalışma süresinde ise şirket karı için çalışılabilmektedir.
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Öneri, eleştiri ve merak ettiklerinizi yorum olarak belirtebilirsiniz.
*Yararlanılan kaynaklar:
1. Andrew Heywood, Siyasetin Temel Kavramları (çev. Hayrettin Özler), 2015, Adres Yayınları
2. ed. Jens Beckert ve Milan Zafirovski, International Encyclopedia of Economic Sociology, 2006, Routledge.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder